Malezya'da 92 Yaşında 60 Yıllık İktidarı Deviren Doktor: Mahathir Muhammed

Malezya'nın eski başbakanı Mahathir Muhammed, seçimlerde tarihi bir zafere imza atarak ülkede 60 yıldan fazladır hüküm süren koalisyon iktidarını devirmeyi başardı.

Mahathir'in lideri olduğu Harapan Rakyat (Halkın Umudu) adlı muhalefet ittifakı, seçimlerde 112 sandalyelik barajı 115 sandalyeyle geçti.

92 yaşındaki muhalefet lideri şimdi, dünyanın seçimle başa gelen en yaşlı lideri olmaya hazırlanıyor.

'Yılmaz siyasetçi' Mahathir hakkında bilinenleri derledik.

Hekimlikten başbakanlığa

Eski doktor ve emektar siyasetçi Mahathir Muhammed, 1981-2003 yılları arasında Malezya'nın başbakanıydı.

Siyaset hayatı boyunca "savaşçı ruhu" ile öne çıkan Mahathir'in "imkansız" denileni başararak koalisyon hükümetini devirmesi Malezya halkını aslında çok da şaşırtmadı.

Siyasi kariyeri 21 yaşındayken Birleşik Ulusal Malay Örgütü'ne katılmasıyla (UMNO) başladı.

1957 yılından bu yana siyasete egemen olan parti için çalışırken bir yandan da doğduğu eyalet Kedah'taki kendi muayenehanesinde hekimlik görevini sürdürdü.

1964'te Malezya Parlamentosu'na girmesiyle aktif siyaset hayatı başladı.

Dönemin Başbakanı Tunku Abdül Rahman'ı eleştirdiği mektup nedeniyle 1969'da partiden atıldı.

"Malay İkilemi" adını verdiği ve partiyi içeriden eleştirdiği tartışmalı kitabı, partili gençlerin büyük ilgisini çekti. Partiye yeniden davet edildi ve 1974'te Eğitim Bakanı seçildi.

Önce partinin genel başkan yardımcısı oldu sonrasında 1981'de de ülkenin başbakanı.

Asya kaplanı

1990'lı yıllarda Malezya'yı "Asya kaplanlarından" birine dönüştürerek bölgenin en büyük ekonomik güçlerinden biri yaptı.

Bunda Petronas İkiz Kuleleri gibi prestijli projelerin etkisi büyüktü.

Otoriter ama pragmatik politikaları seçmenin büyük desteğini alsa da, insan hakları konusunda eleştirilere hedef olmaktan kurtulamadı.

2003'te emekli olarak 22 yıllık iktidarını arkada bıraktı. Daha sonra kararını "hayatının en büyük hatası" diye niteledi.

Siyasi yaşamı, bundan sonra çok farklı bir yön kazandı.

Rezak'ın akıl hocası

Mahathir, iktidardaki Birleşik Ulusal Malay Örgütü'nün lideri Necib Rezak'ın bir dönem de akıl hocasıydı.

Koalisyon ittifakının da güçlü bir ismiydi.

Ancak Mahathir'in yolları giderek hem partiyle hem de parti lideri Rezak'la ayrılmaya başaldı.

Yolsuzluk suçlamaları

2013 yılında düzenlenen seçimlerde muhalefet sandıktan beklenmedik bir şekilde güçlenerek çıktı ve halk oylamasında çoğunluğu elde etmesine rağmen hükümet kurmak için yeterli sandalye sayısına ulaşamadı.

Rezak daha sonra kalkınma amaçlı 2009'da kurduğu devlet yatırım fonundan zimmetine 700 milyon dolar geçirmekle suçlandı.

İç Güvenlik Kanunu kapsamında muhalif siyasetçilerin hapse atılması, muhalif dalgayı tetikledi.

2015'te muhalefet lideri Enver İbrahim 'eşcinsel ilişki' suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırılması tepkileri artırdı. İbrahim'in ekonomik ve siyasi reform çağrıları yapan muhalif söylemi buna gerekçe gösterildi.

Mahathir, 2016 yılında koalisyondan ayrıldı ve gerekçesini "yolsuzluğu destekliyor gibi görünen bir partiyle ilişkilendirilmekten duyduğu utanç" olarak niteledi.

Bu arada iktidar giderek halkın desteğini kaybetmeye başladı.

Siyaset arenasında güç kazanan Pakatan Harapan muhalefet ittifakının lideri oldu.

Yahudileri öfkelendirdi

Mahathir başbakanlığı ve sonrasında Batı'yla ilgili yaptığı yorumlarla da dünyada tanınırlık kazandı.

2003 yılında görevi bırakmadan günler önce "bir Yahudi dümeni ülkeyi yönetiyor" iddiasını ortaya atmış, Yahudi grupları ve bazı devletlerin tepkisini çekmişti.

Görevini bıraktıktan sonra ise "kendi ırkını başarılı ve saygın bir ırk yapma" hedefinde istediği noktaya gelemediğini, bu yüzden de "hayal kırıklığı" yaşadığını söyledi.

Emekli oldu olmasına ama Mahathir hiçbir zaman siyaset arenasından elini ayağını çekmedi.

Başbakanlığı kendisinden devralan Abdullah Badawi'ye de sıkı muhalefet etti.

2008 seçimlerinde iktidar koalisyonu muhalefet karşısında başarısızlığa uğradığında baskılar sonucu Abdullah görevden gitti ve Necip Rezak iktidarının yolu açıldı.

Muhalefete geçiş

Mahathir'in akıl hocalığı yaptığı Rezak 2015'te yolsuzlukla suçlanınca, iki siyasetçinin yolları ayrıldı.

Bir yıl sonra UMNO'daki çok sayıda siyasetçinin güvenini kazandı ve onları da alarak muhalefet kanadına geçti.

9 Mayıs seçimlerinde iktidara rakip olacağını söyleyerek seçimlerde yarıştı ve tarihi bir zafer kazandı.

60 yıldan fazladır iktidarda olan eski dostları ve şimdiki düşmanları olan BN'yi devirmiş oldu.