Japonya, Ay'a iniş yapan uzay aracını kurtarmak için çalışıyor

Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), Cumartesi günü Ay'a yumuşak iniş gerçekleştiren, ancak güneş pillerindeki sorun nedeniyle uyku moduna alınan uzay aracını hala kurtarabileceğini açıkladı.

JAXA'ya göre güneş panelleri yanlış yöne baktığı için güç üretemeyen araç, Güneş'in açısının değişmesi durumunda kurtarılabilir.

SLIM adlı insansız uzay aracı 20 Ocak Cumartesi günü Japonya saatiyle 00:20’de Ay'a başarılı bir yumuşak iniş gerçekleştirdi ve inişin ardından araçla iletişim sağlandı.

Ancak güneş panellerinin batıya doğru baktığını ve aracın elektrik üretemediğini fark eden mühendisler, üç saat sonra aracı kapatma kararı aldı.

JAXA, "(Aracın) yeniden hareket etmesinin engelleneceği bir durumdan kaçınmak için prosedürlerimize göre batarya bağlantısı araçta yüzde 12'lik güç kaldığında kapatıldı. Uzay aracı (Japonya saatiyle) 02:57'de kapatıldı" açıklamasını yaptı.

Ancak Güneş yönünün değişmesiyle bu sorunun çözülebileceği umuluyor.

JAXA tarafından yapılan yeni bir açıklamada, "Önümüzdeki süreçte Ay'a batıdan Güneş ışığı vurursa, aracın enerji üretme olasılığı olduğuna inanıyoruz ve şu anda bunun için hazırlanıyoruz" ifadeleri kullanıldı.

Ay'a iniş yapmak oldukça zor

Kapatılmadan önce, SLİM'in son durumuyla ilgili ayrıntıların yanı sıra Ay yüzeyine inişiyle ilgili görüntü ve veriler başarıyla elde edilmişti.

JAXA ekibi, "Çok sayıda verinin elde edildiğini teyit ettikten sonra rahatladık ve heyecanlanmaya başladık" dedi.

Yetkililer önümüzdeki günlerde duruma ilişkin yeni bilgiler paylaşılacağını iletti.

Ay'a iniş yapmak isteyen uzay araçları genellikle Güneş'in doğu ufkunda yükseldiği "Ay gününün" erken saatlerinde inmeye çalışır.

Böylece Güneş batıda batmadan önce yaklaşık iki "dünya haftası" süren bir aydınlık dönemi olur. Bunu ise iki haftalık karanlık takip eder.

SLIM'in Shioli Krateri'nin yamaçlarına iniş yaptığı yerde şu anda "sabah" yaşanıyor.

Eğer uzay aracının güneş panelleri düşünüldüğü gibi batıya doğru bakıyorsa, batarya sistemini şarj etmeye yetecek ışığı yakalaması için "öğleden sonrayı" beklemesi gerekebilir.

SLİM yanında iki küçük keşif aracı taşıyordu ve JAXA'nın elde ettiği verilere göre bunları inişten hemen önce planlandığı gibi fırlatmayı başardı.

Araçta ayrıca Ay'daki jeolojik yapıyı incelemek için bir kızılötesi kamera da bulunuyor.

Aracın fonksiyonlarını geri kazanması durumunda ne kadar keşif yapabileceği şimdilik bilinmiyor.

İstatistiklere bakıldığında Ay'a iniş yapmak oldukça zor. Şimdiye kadar yapılan tüm denemelerin sadece yarısı başarılı oldu.

Özel bir Amerikan misyonu bu ayın başında fırlatıldıktan kısa bir süre sonra bir itici güç arızası nedeniyle iniş yapmaktan vazgeçti.

Bir başka ticari ABD misyonu ise Şubat sonunda şansını deneyecek.

Japonya bu misyonuyla Ay’da su ve insan yaşamının sürdürülebilmesi için gerekli diğer maddeleri bulmaya çalışmayı hedefliyor.

Japonya'nın uzay ajansı ayrıca, Moon Sniper ismi verilen aracın kullandığı hassas iniş teknolojisi sayesinde oksijen, su ve yakıt kaynaklarının bulunma ihtimali olan Ay’ın engebeli kutuplarını keşfetmeyi umuyor.

SLIM projesi üzerinde yirmi yılı aşkın bir süredir çalışılıyordu ve bu, JAXA'nın 2022'de OMOTENASHI iniş aracıyla iletişimini kaybetmesinin ardından Ay’a ikinci iniş girişimi.

Japonya, küçük asteroitlere iki kez başarılı bir şekilde iniş yaptı ancak Ay'a iniş, yerçekimi nedeniyle daha zor.

Japonya uzayda giderek daha büyük bir ağırlık kazanmak için Çin’e karşı ABD ile ortaklık kuruyor.

Japonya’da aynı zamanda uzay alanında çalışan birçok özel sektör girişimi de bulunuyor.

JAXA, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Artemis programının bir parçası olarak Ay’a önümüzdeki birkaç yıl içerisinde bir astronot göndermeyi hedefliyor.