İngiltere Parlamentosu'nda milletvekillerinin 'ikinci işleri' ve haklarındaki kurallar sorgulanıyor

İngiltere haftalardır siyaset gündemini meşgul eden, milletvekillerinin "ikinci işleri" bugün Avam Kamarası'nın gündemine geliyor. Başbakan Boris Johnson, milletvekillerinin sorularını yanıtlayacak.

Tartışma iktidardaki Muhafazakar Parti'nin milletvekillerinden Owen Paterson'un iki özel şirkete ücretli danışmanlık yaptığı ve bu kapsamda lobi faaliyetleri yürütüğünün ortaya çıkması sonrası büyümüştü.

Başbakan Johnson, bugün sürpriz bir çıkışla Twitter üzerinden, milletvekillerinin şirketlere Parlamento'nun işleyişiyle ilgili bilgi vermeyi de içeren bu türden ikinci işleri kabul etmelerinin yasaklayan yeni kurallar getireceğini açıkladı.

Fakat ana muhalefetteki İşçi Partisi bu adımı yeterli bulmuyor, milletvekillerinin kamu hizmeti ya da kayıt gerektiren meslekler dışında her türlü ikinci işte çalışmasının yasaklanmasını istiyor.

Milletvekilleri yarın bu konuda hükümetin ve İşçi Partisi'nin önerilerini oylayacaklar.

Boris Johnson, bugün milletvekillerinin sorularını yanıtladıktan sonra, Avam Kamarası'ndaki bütün komisyonların başkanlarından oluşan İrtibat Komisyonu'nda konuşacak. Akşam saatlerinde ise lideri olduğu Muhafazakar Parti'nin milletvekillerine hitap edecek.

Johnson ne öneriyor, İşçi Partisi ne istiyor?

Başbakan Boris Johnson milletvekillerinin tartışmayı başlatan Owen Paterson'un yaptığı gibi özel şirketler için parlamento ya da hükümet nezdinde lobi faaliyetleri yapabilecekleri türden işler yapmalarının yasaklanmasını öneriyor.

Johnson ayrıca milletvekillerinin kabul edecekleri işlerin, ücretli olsun olmasın, onların milletvekili olarak seçmenlerine karşı sorumluluklarını yerine getirmelerini engellemeyecek makul ölçüler içinde olması kuralını da getirmeyi planlıyor.

Henüz bunun sınırları belirlenmiş değil ama Uluslararası Ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Anne-Marie Trevelyan bu makul sınırın" haftada 15 saat olmasını önerdi.

İşçi Partisi ise yıllardır önerdiği, siyasi konularda danışmanlığın yasaklanması önerisini olumlu karşıladı.

Ancak parti bununla yetinilmemesini istiyor ve daha kapsamlı yasaklar gerektiğini savunuyor. İşçi Partisi önergesinde milletvekillerinin kamu hizmetleri ile doktorluk, hemşirelik ya da silahlı kuvvetler ve polisle ilgili işler dışında herhangi bir ikinci iş kabul etmelerinin yasaklanması isteniyor.

Siyasi danışmanlık işlerinin yasaklanması konusundaki detayların Parlamento Kuralları Komisyonu tarafından belirlenmesi fikri her iki parti tarafından da benimseniyor.

Birkaç aydır milletvekillerinin tabi olduğu kuralları incelemekte olan komisyon önümüzdeki hafta bulgularını bir rapor halinde yayımlayacak.

Çarşamba günü milletvekilleri ikinci işlerle ilgili farklı önerileri tartışacak ve oylayacaklar.

Tartışma nasıl başladı?

Milletvekillerinin ikinci bir işte çalışması konusundaki tartışmaları Muhafazakar Parti'nin milletvekillerinden Owen Paterson'la ilgili skandalın patlak vermesi başlattı.

Paterson'un iki ayrı şirkete maaşlı danışman olarak çalıştığı ve bunu yaparken milletvekillerinin neleri yapıp yapamayacağını belirleyen kuralları ağır şekilde ihlal ettiği ortaya çıkmıştı.

Fakat - Başbakanlık tarafından da desteklenen- bir grup Muhafazakar Parti milletvekili, mevcut kuralların, Paterson'un kendisini temize çıkartabileceği ve milletvekilliğinin askıya alınmasını engelleyebileceği bir şekilde değiştirilmesi için girişim başlattılar.

Bu girişim bütün partilerden milletvekillerinden öfkeli bir tepki dalgasına yol açınca Başbakanlık tavır değiştirip bu planından vazgeçti.

O arada hala yanlış bir şey yapmadığını iddia eden Owen Paterson milletvekilliğinden istifa etti.

O günden bu yana çok sayıda başka milletvekilinin özel şirketlerden aldıkları maaşlar da mercek altına yatırıldı. Bunlar arasında yine Muhafazakar Parti'nin milletvekillerinden olan, hükümetin en yüksek eski hukuk yetkilisi Sir Geoffrey Cox da var. Sir Geoffrey Cox'un milletvekili maaşının yanı sıra Virgin Adaları'nda yürüttüğü hukuki işler için yılda 700 bin sterlin ek gelir elde ettiği ortaya çıkmıştı.

Öte yandan Muhafazakar Parti'nin bazı milletvekillerinin Başbakan Johnson'ın önerilerinden rahatsız olduğu ve tepki gösterdikleri bildiriliyor.

BBC'nin sorularını yanıtlayan Muhafazakar Parti'nin milletvekillerinden Sir Geoffrey Clinton-Brown, ücretli danışmanlığın yasaklanmasında sorun görmediğini söyledi.

Ancak Brown, bu tür kuralların "yetenekli insanların" parlamentoya girmesini caydırabileğini savundu.