Hindistan lideri Modi Kıbrıs'ta: 'Türkiye'ye bir mesaj'

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Kıbrıs'ı ziyaret ediyor. Adaya dün varan Modi, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis tarafından havalimanında karşılandı.

Modi'ye adadaki en yüksek nişan olan, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olan 3. Makarios'un nişanı da verildi. Modi, bu nişanı iki ülke arasındaki dostluğa adadığını söyledi.

Mayıs başında Pakistan'la yaşanan çatışmanın ardından ilk dış ziyaretine çıkan Modi, 2002'den bu yana Kıbrıs'a giden ilk Hint lider oldu. Modi'nin Kıbrıs'ın ardından Kanada ve Hırvatistan'ı da ziyaret etmesi bekleniyor.

Ziyaret öncesinde konuşan Modi "Kıbrıs hem yakın bir dost hem de Akdeniz ve Avrupa Birliği'nde (AB) önemli bir partner" dedi "Bu, Hindistan – Kıbrıs ilişkilerinin özellikle ticaret, yatırım ve diğer alanlarda gelişmesine ivme katacak" diye de ekledi.

Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis ise önümüzdeki yıl AB dönem başkanlığını üstlendiklerinde Hindistan'la ilişkileri öncelikli bir gündem maddesi yapacaklarını söyledi.

Hint gazetesi Indian Express'e göre Kıbrıs'ın, AB projelerinde ve Yeni Delhi'nin geliştirdiği Hindistan – Orta Doğu – Avrupa Ekonomik Koridoru projesinde önemli destekleri olabilir.

2023'te açıklanan ve Çin'in Kuşak ve Yol Projesi'ne rakip olan bu koridor, Hindistan'ı Arap Denizi yoluyla Arap yarımadasına bağladıktan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan ve Ürdün'den geçtikten sonra İsrail üzerinden Akdeniz'e açılıyor.

Bu plan ilk açıklandığında G20 Zirvesi için Hindistan'da olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiyesiz koridor olmaz. Doğudan batıya trafik için en uygun hat Türkiye üzerinden geçmek durumunda" diyerek bu projeye karşı çıkmıştı.

Türkiye daha sonra Irak, Katar ve BAE ile birlikte bir Kalkınma Yolu projesi açıkladı.

Bu projede Irak'ın güneyine deniz yoluyla ulaşan yük, inşa edilecek birer otoyol ve demiryoluyla Şırnak'a, oradan da Avrupa'ya ulaştırılacak.

'Türkiye'ye mesaj'

Hem Indian Express hem de Times of India gazetelerine göre Modi'nin Pakistan'la çatışmanın ardından ilk yurt dışı ziyareti olarak Kıbrıs'ın seçilmesi, Türkiye'ye bir mesajdı.

Türkiye, Hindistan ile çatışma sırasında Pakistan'a desteğini açıklarken Kıbrıs Cumhuriyeti ise Keşmir konusunda Hindistan'ın pozisyonunu destekliyor.

Indian Express, Kıbrıs'ın Türkiye karşısında savunma işbirliği partnerleri aradığını ve Hindistan'dan gelecek yardımlara açık olacağını da ekledi.

Bir diğer Hint gazetesi Hindu Post'ta yayımlanan bir analizde ise Türkiye'nin Pakistan'a desteği sonucu Hindistan'ın da Türkiye'nin bölgesel rakipleri olan Yunanistan, Ermenistan, Mısır ve Kıbrıs'la ilişkilerini geliştirdiği aktarıldı.

Mayıs ayındaki çatışmada neler yaşanmıştı?

Hindistan ve Pakistan arasında son dönemde tırmanan Keşmir gerilimini Hindistan'ın 7 Mayıs'ta düzenlediği hava saldırıları izledi.

Pakistan, kendi yönetimindeki Keşmir bölgesinde üç noktanın vurulduğunu açıkladı.

Hindistan da dokuz noktaya saldırılar düzenlediğini söyledi.

Hindistan, komşusu Pakistan'ı Keşmir'de 22 Nisan'da 26 turistin öldürüldüğü saldırıyı gerçekleştiren militanları desteklemekle suçladı.

İslamabad suçlamaları reddederken Pakistan Enformasyon Bakanı Ataullah Tarar, Hindistan'ın Keşmir'deki saldırıyı "bahane olarak" kullanmaya niyetlendiğini öne sürdü.

Taraflar daha sonra bir ateşkes imzaladı.

Türkiye – Hindistan ilişkileri ne durumda?

Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan 7 Mayıs'ta yapılan yazılı açıklamada da "Hindistan tarafından düzenlenen saldırı topyekûn bir savaş riskini ortaya çıkarmıştır. Bu tür kışkırtıcı adımları ve siviller ile sivil altyapıyı hedef alan saldırıları kınıyoruz" ifadelerine yer verildi.

Türkiye, küresel ekonomik ağırlığın Batı'dan Doğu'ya kaydığı görüşünden hareketle son dönemde "Yeniden Asya" adını verdiği bir açılımla Hindistan'ın da ağırlıklı olarak yer aldığı bu coğrafyaya ilgisini artırdı.

Ancak Keşmir başta olmak üzere jeopolitik gerilimlerde Ankara'nın İslamabad yanlısı politikalarının Hindistan ile ilişkilerin hedeflenen düzeye çıkmasını zorlaştırdığı yorumları yapılıyor.

Son çatışmaların ardından Hindistan'da çok sayıda tüketici ve tüccar, Türk ürünlerini boykot etmeye başladı.

Hint hükümeti de özellikle havacılık alanında Türk şirketlerinin Hindistan'daki varlığını kısıtlayan veya sonlandıran adımlar attı.

Kıbrıs sorununun çözümü için neler yapılıyor?

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsviçre'nin Cenevre kentinde düzenlenen Kıbrıs görüşmelerinin ardından yaptığı açıklamada, tarafların "anlamlı bir ilerleme" kaydettiğini belirtti.

Guterres'in çağrısı üzerine 17- 18 Mart tarihlerinde Kıbrıs için düzenlenen gayri resmi görüşmelere Kıbrıs Cumhuriyeti ve adadaki Türk yönetiminin temsilcileri ile garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere katıldı.

Guterres, görüşmelerde "yeni bir atmosferin" olduğunu vurgulayarak liderlerin dört girişim üzerinde uzlaşma sağladığını belirtti.

BM Genel Sekreteri bunları, iki bölge arasında dört geçiş noktasının açılması, mayınların temizlenmesi, gençlik konusunda teknik komite kurulması, madencilik alanlarına etkileri de dahil olmak üzere çevre ve iklim değişikliği konusunda girişimler; tampon bölgede güneş enerjisi ve mezarlıkların restorasyonu olarak sıraladı.

Fakat adada çözüme dair tarafların pozisyonları epey farklı. Türkiye, daha önce Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda varılan Annan Planı'nın Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilirken Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedilmesi ve 2017'de de Crans Montana müzakerelerinin çökmesinin ardından artık adada iki devletli bir çözüm olması gerektiğini savunuyor.

Dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Crans Montana toplantılarının ardından yaptığı açıklamada, BM parametrelerinin artık çöktüğünü, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Ankara'nın yeni bir yol haritası oluşturacağını açıklamıştı.

Kıbrıs Cumhuriyeti ise federasyon temelli, tek devletli bir çözümü savunuyor.