Hindistan'da BBC'nin Modi belgelesli yasaklandı, öğrenciler tepki gösterdi

BBC'nin Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin 2002'de ölümle sonuçlanan dini motivasyonlu ayaklanmalardaki rolünü anlatan belgeseli, ülkenin en prestijli iki üniversitesinde gerilime neden oldu.

Ülkeden gelen haberlere göre polis, Jamia Millia İslam Üniversitesi'nde belgeseli gösterime sokmak isteyen öğrencileri gözaltına aldı.

Salı günü Delhi'deki bir başka üniversitede de belgesel gösterime girmeden hemen önce elektrik ve internet bağlantısı kesildi.

Hindistan hükümeti, belgeselin "objektif olmadığını ve propaganda amaçlı olduğunu" savunuyor.

Belgesel, YouTube ve Twitter'da da paylaşılmasını engelleyen olağanüstü hal kurallarının getirilmesine yol açtı.

Onlarca polis protestolarda giyilen zırhlarını alarak Jamia Üniversitesi'ne gitti. Yetkililer, üniversitede "izinsiz gösterilere izin verilmeyeceğini" açıkladı.

BBC'nin Hindistan'daki yerel muhabirlerinden biri, üniversite kampüsünde kapıların kilitlendiğini ve "gerilimin yüksek olduğunu" söyledi. Kapının dışında ise öğrenci ve gazetecilerden oluşan bir kalabalık bekliyor. Bölgeden gelen videolarda, kilitli giriş kapılarının önünde onlarca polisin beklediği görülüyor.

Jamia Üniversitesi'nden görüntüler, Delhi'deki Jawaharlal Nehru Üniversitesi'nde Salı günü yaşananların ardından geldi. Burada da öğrenciler belgesel gösterimini engellemek isteyen yetkilileri elektrik ve interneti kesmekle suçladı. Bu suçlamalara henüz üniversite yönetiminden bir yanıt gelmedi.

Üniversite yönetimi, öğrenci birliklerine "Üniversite kampüsünde huzur ve düzeni bozacağı" gerekçesiyle belgesel gösterimini durdurması talimatını gönderirken öğrenci birliği, öğrencilerin bilgisayar ve cep telefonlarından belgeseli görüntüleyebilmeleri için QR kodları dağıttı.

Bu sırada kampüste çok sayıda polis vardı. Kampüsteki muhabirimizin verdiği bilgiye göre, öğrenciler belgeseli izlerken "20, 30 kişilik bir grup öğrencilere taş atarak durdurmaya çalıştı." Bunun üzerine öğrenciler polise taş atanlarla ilgili suç duyurusunda bulundu.

İki bölümden oluşan "Hindistan'ın ilk bölümü: Modi Sorunu" adlı belgesel ilk olarak 17 Ocak'ta İngiltere'de gösterime girdi. İkinci bölümü de salı günü yayımlandı.

Hemen ardından Hindistan Dışişleri Bakanlığı, belgeselle ilgili bir açıklama yayımlayarak "Güvenilmez bir anlatımı insanlara zorla iletmeye çalışan bir propaganda ürünü" olduğunu savundu.

BBC ise serinin "Hindistan'daki Hindu çoğunluk ile Müslüman azınlık arasındaki gerilimi anlattığı ve Modi'nin bu gerilimdeki rolünü incelediğini" söylüyor. Ayrıca BBC, belgeseli hazırlarken Hindistan hükümetine de sorular ilettiğini ancak hkümetin bu soruları yanıtlamamayı tercih ettiğini açıkladı.

Belgeselin ilk bölümünde Modi'nin politikaya ilk nasıl girdiğini, Bharatiya Janata Partisi'ne (BJP) üye oluşundan ülkenin batısındaki Gujarat eyaletinde yönetici bakan olana kadar geçen süreci anlatıyor.

Daha önce hiç yayımlanmamış, BBC'nin İngiltere Dışişleri Bakanlığı'ndan edindiği bir raporda geçen; Gujarat'ta 2002'de Hindu hacıları taşıyan bir trenin ateşe verilmesi ve onlarca hacının ölmesiyle başlayan çatışmalarda Modi'nin nasıl hareket ettiğine dair bilgiler de ilk bölümde yer alıyor.

Gujarat'taki tren saldırısının ardından çıkan çatışmalarda çoğu Müslüman 1000'den fazla kişi öldürülmüştü. Bu, 1947'de bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkenin gördüğü en fazla ölümlü ve en şiddetli çatışma oldu.

İngiltere Dışişleri Bakanlığı'nın raporuna göre Modi, o dönem eyalette hakim olan "dokunulmazlık ve cezasızlık ikliminden doğrudan sorumluydu" ve bu iklim, çatışmaların büyümesine ve şiddet olaylarında çok sayıda kişinin ölmesine yol açtı.

Modi, bu iddiaları uzun zamandır reddediyor; çatışmalarda hiçbir rolü olmadığını söylüyor ve özür dilemekten kaçınıyor.

2013'te, Yüksek Mahkeme de Modi'nin suçlanması için yeterli delil olmadığı sonucuna varmıştı.

BBC belgeseli Hindistan'da yayımlanmasa da, birçok muhalif lider ve aktivist, belgeselin linkini sosyal medya platformlarında paylaştı.

Hindistan hükümeti danışmanlarından biri, Twitter'a belgeselle ilgili linklerin paylaşıldığı tweetlerin yasaklanması talimatı veridklerini; YouTube'a da belgeselin yüklenmesinin yasaklanması talimatı gittiğini söyledi.

Twitter, BBC'ye yaptığı açıklamada Hindistan'ın 20 Ocak'ta verdiği talimat uyarınca ve Hindistan yasalarına uygun olarak 50 tweet'i bloke ettiğini doğruladı.

Bir YouTube sözcüsü de, "Telif hakkı sorunu nedeniyle videonun BBC tarafından yayından kaldırıldığı" bilgisini verdi.

BBC ise buna karşılık "Bu standart bir prosedür. Biz, herhangi bir yasadışı paylaşımın yasaklanması için izlediğimiz prosedürü izlemeye devam ediyorux." açıklaması yaptı.

JNU öğrenciler birliği ise, belgeseli bir kez daha yayımlayacaklarını duyurdu. Belgeselin toplu gösterimi üniversitelerle sınırlı kalmıyor; birçok organizasyon, önümüzdeki günlerde gösterim planladığını açıkladı.