Havada İşimiz Bağdat'a Kaldı

Irak’tan ABD askerlerinin çekilmesine yönelik anlaşma, Türkiye açısından son derece kritik bir madde de içeriyor.

Irak hava sahasının 1 Ocak 2009’dan itibaren tekrar Bağdat’ın hakimiyetine bırakılmasını içeren bu madde, Türk savaş uçakları PKK’ya yönelik sınırötesi hava operasyonlarına karşı ciddi bir engel anlamına geliyor. Bu maddeye göre Türkiye, sınırötesi hava operasyonları için, kuzeydeki bölgesel yönetimin ciddi ağırlığı bulunan Irak’tan ’izin almak’ zorunda kalacak...

ABD ile Irak’ın, 152 bin Amerikan askerinin Irak’tan çekilmesine ilişkin vardığı anlaşmada Türkiye açısından en kritik noktayı, ABD’nin 1 Ocak 2009’dan itibaren Irak Hava Sahası’nın denetiminin tamamen Bağdat’taki merkezi yönetime bırakması oluşturuyor. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, 5 Kasım 2007’de Washington’da başkan George W. Bush’la vardığı mutabakat sonucu, Irak hava sahasının denetimini elinde bulunduran ABD, Türk Hava Kuvvetleri’nin Irak’ın kuzeyindeki PKK unsurlarına yönelik hava operasyonlarına izin vermişti. Türkiye ile yoğun istihbarat paylaşımına giren ABD, Irak’ın kuzeyindeki hareketliliği anında iletiyor, Türk Hava Kuvvetleri de gereken bildirimi yaptıktan sonra hava operasyonları düzenliyordu.

Yeni yılda Bağdat muhatap

Yeni anlaşma uyarınca, Türkiye 1 Ocak 2009’dan itibaren, Irak’ın kuzeyine düzenleyeceği hava saldırıları için Bağdat yönetimine önceden bildirimde bulunup, izin isteyecek. Ancak merkezi yönetimde, Mesud Barzani başkanlığındaki Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ağırlığını hissettirdiği için, Türkiye’nin izin almada ciddi sorunlarla karşılaşabileceği ileri sürülüyor. Türkiye ve Irak arasında geçen yıl imzalanan terörle mücadele anlaşmasındaki ’sıcak takip’ maddesinin, kuzeydeki yerel yönetimin karşı çıkması nedeniyle boş bırakıldığına dikkat çeken bir yetkili, şu değerlendirmede bulundu:

’Gerekirse emrivaki’ iddiası

"Türk savaş uçaklarının, ABD’ye ait savaş uçaklarının karşı müdahalesiyle karşılaşmamaları için, ABD ile varılan mutabakat önem taşıyordu. Irak Meclisi de onaylarsa, yeni anlaşmaya göre artık muhatap Irak yönetimi olacak. ’Komşu ülkeye saldırı yok’ maddesiyle, kuzeydeki bölgesel yönetime ’PKK ile daha etkin mücadele et’ mesajı veriliyor. Bunun ne boyutta uygulanacağı belli değil. Ancak şunu da unutmamak gerekir; Irak’ın güçlü bir hava kuvveti yok. Bu durumda Türkiye hayati açıdan önem taşıyan operasyon gerekliliğinde, emrivaki yapabilir."

Maliki temsilci gönderecek

IRAK Başbakanı Nuri El Maliki, ABD’nin asker çekmesini içeren son anlaşmayla ilgili bilgi vermek ve Türkiye’nin taleplerini yerinde öğrenmek için Ankara’ya bir temsilci göndermeye karar verdi. Yarın Ankara’ya gelmesi beklenen Irak Ulusal Diyalog Bakanı Ekrem El Hekim’in, Başbakan Tayyip Erdoğan’la görüşmesi planlanıyor. Dışişleri Bakanı Ali Babacan ise yakın çevresine yaptığı değerlendirmede, erken yorum yapmanın yanlış olabileceğini, antlaşmanın tam olarak kesinleşmesini ve Obama’nın yeni Irak politikasının resmen netleşmesini beklemek gerektiğini söyledi.

İşte anlaşmanın en önemli unsurları

BAĞDAT’taki merkezi hükümetin sözcüsü Ali Debbağ’ın yaptığı açıklamaya göre, anlaşmada önemli unsurlar şöyle:

Irak hava sahasının denetimi 1 Ocak 2009’tan itibaren Bağdat’taki merkezi yönetime geçecek.

Amerikan kuvvetleri, 30 Haziran 2009’a kadar kent ve kasabalardan çekilecekler.

31 Aralık 2011’e kadar Irak’taki tüm ABD askerleri ülkeyi terk etmiş olacaklar.

ABD güçleri, Irak yargısından izin almadan evlere baskın düzenleyemeyecek.

Irak’ın toprakları komşu ülkelere zarar vermek için kullanılmayacak.

ABD, Irak’ın mallarını korumaya devam edecek.

Irak’ta güvenlik tam sağlandığında anlaşmanın tarihi dolmamış olsa bile Irak ve ABD taraflarının karşılıklı uzlaşmaları sonucunda güvenlik anlaşması önceden bitirilebilecek.