Eşcinsel evliliklerin tanınmasının 20. yılı: Hollanda LGBTİ+ hakları konusunda artık 'öncü ülke değil'

Dünyadaki LGBTİ+ bireyler için 1 Nisan 2001 gece yarısı, en önemli dönüm noktalarından biri oldu. O gece saat 00: 00'ı gösterdiğinde Hollanda'da eşcinsel evlilikler yasallaştı.

Dönemin Amsterdam Belediye Başkanı Job Kohen tarafından gece yarısından sonra nikahları kıyılan Helene Faasen- Anne Marie Thus, Ton Janse-Louis Rogmans ve Dolf Pasker-Geert Kasteel çiftleri, kendi cinsinden biriyle resmen evlenen kişiler olarak tarihe geçtiler.

Aradan geçen 20 yılda Hollanda'da kendi cinsinden biriyle evlenen çiftlerin sayısı 20 bini buldu. Ancak Hollanda artık LGBTİ+ hakları açısından "öncü ülke değil".

Liberal sol eğilimli Demokratlar 66 Partisi (D66) Milletvekili Boris Dittrich'in 1994 yılında gündeme taşıdığı, eşcinsel evliliğin yasallaşması önerisi, başta muhafazakarlar olmak üzere birçok kesimin tepkisini çekti.

Ancak 6 yıl süren ısrarlı kampanya sonucu Dittrich'in çabası karşılığını buldu ve 1 Nisan 2001'de Hollanda eşcinsel evlilikleri tanıyan ilk ülke oldu.

Hollanda İstatistik Kurumu (CBS) verilerine göre, Hollanda'da resmi evlilik yapan 20 bin eşcinsel çift bulunuyor. Bunların 21 bini kadın, 19 bini erkeklerden oluşuyor. Kadınlar arasında eşcinsel evlilikler, erkeklerden daha fazla.

Hollanda'da son 5 yılda kadınlar arasında ortalama 751, erkekler arasında da 619 evlilik gerçekleşti. Evlenme gibi boşanma oranları da kadın çiftler arasında daha yüksek. Boşanma oranı kadın çiftler arasında yüzde 26 civarında, erkeklerde ise yüzde 14.

Hollanda'da eşcinsel çiftlerin en fazla olduğu kentler Amsterdam, Nijmegen ve Arnhem. "İncil Kuşağı" adı verilen koyu dindar bölgelerde ise, eşcinsel çiftlerin sayısı yok denecek kadar az.

Hollanda, eşcinsel evlilikleri yasallaştırarak LGBTİ+ bireylerin hakları konusunda dünyadaki öncü ülke oldu. Ancak LGBTİ+ Örgütleri Federasyonu'na (COC) göre, 20 yıl sonra Hollanda artık bu özelliğini kaybeden bir ülke oldu.

'Amsterdam artık eşcinsellerin başkenti değil'

COC yöneticilerinden Philip Tijsma, eşcinsel evliliklerin tanınmasını "benzersiz bir gelişme" diye değerlendiriyor ancak bugün aynı Hollanda'nın, Gökkuşağı Endeksi'nde 13. sıraya gerilediğine işaret ediyor. Özellikle LGBTİ+ bireylere yönelik şiddet ve okullardaki ayrımcılık gibi sorunlar devam ediyor.

Federasyon, LGBTİ+ haklarının anayasada yer almasını ve bir çocuğun ikiden fazla yasal ebeveyni olmasına izin verilmesini istiyor.

Sosyal konuları ele alan Movisie Bilgi Enstitüsü uzamanlarından Simon Timmerman, LGBTİ+ hakları konusunda Malta ve Belçika'nın en iyi durumdaki ülkeler olduğunu belirterek, "Amsterdam artık eşcinsellerin başkenti değil" diyor.

Bunun olumlu bir gelişme olduğunu vurgulayan Hollandalı uzman, RTL Haber'e yaptığı açıklamada, "Diğer ülkeler son 20 yılda iyi adımlar attı ancak gökkuşağı aileleri ve LGBT+ kişilere yönelik şiddet gibi, Hollanda'da daha çözülmesi gereken sorunlar var" dedi.

Movisie Enstitüsü'nün raporuna göre, Hollanda'da her 20 kişiden biri, lezbiyen, gay ya da biseksüel. Cinsel yöneliminden dolayı toplumun önemli bir bölümü, hala sık sık sorunlar yaşıyor.

Hollanda Sosyal ve Kültürel Planlama Kurumu'na göre, nüfusun yüzde 29'u, iki erkeğin öpüşmesini rahatsız edici ve saldırgan bulurken, bir kadın ve bir erkeğin öpüşmesine duyulan tepki yüzde 11 civarında.

Cinsel yönelimlerini konuşmak LGBTİ+ bireyleri için hala zor. Her 5 gençten yarısı, okulda bunu saklıyor.

Ancak toplumda eşcinsellere yönelik olumsuz bakışın 2009-2018 yılları arasında yüzde 15'ten yüzde 7'ye gerilemesi de olumlu bir gelişme olarak görülüyor.

Hollanda'da 17 Mart'taki genel seçimler öncesi COC öncülüğünde bir araya gelen, aralarında iktidar ortaklarının bulunduğu 8 siyasi parti, yeni oluşacak parlamentoda LGBT+ bireylerin yaşadığı sorunların çözümü konusunda bir "Gökkuşağı Anlaşması" imzalamıştı.