Mihail Saakaşvili: Gürcistan'ın, cezaevinden ülkeyi sarsan eski lideri

Gürcistan'ın eski cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin yandaşlarına sonunda geçen hafta onu Rustavi Cezaevinin demir parmaklıklı penceresinden görme izni verildi. "Mişa, Mişa" diye tezahürat yaptılar.

Gardiyanlar onu çekip götürmeden önce Saakaşvili gülümseyerek poz verdi ve taraftarlarına eliyle kalp işareti yaptı. Demir parmaklıklar arkasından bile hâlâ haber manşetlerine çıkmayı başarıyor.

Saakaşvili sekiz yıllık bir aradan sonra yerel seçimlerden hemen önce sürpriz bir kararla ülkesine döndü ve 1 Ekim günü daha önce "yetkilerini kötüye kullanmak" suçlamasıyla gıyabında verilen hükümden dolayı tutuklandı.

'Gürcistan yeniden Rusya'nın yörüngesine girdi'

Tutuklandığı günden bu yana siyasi hükümlü olduğunu söyleyerek açlık grevi yapıyor.

Açlık grevinin 17nci gününde "Niçin Ukrayna'daki resmi kamu görevimi, özgürlüğümü bırakıp kendi memleketimde bir siyasi suçlu olmayı tercih ettim" diye soran Saakaşvili kendi sorusuna şöyle yanıt veriyor:

"Çöküntü halindeki bir Sovyetler sonrası devletten, filizlenen bir Batı demokrasisi ve sağlam bir ABD müttefikine evrilmesine o kadar büyük emek verdiğim ülkenin yeniden Rusya'nın yörüngesine girmesini uzaktan seyredemedim."

Saakaşvili'nin avukatları ve doktorları sağlığının kötüleştiğini söylüyor. Hükümetteki Gürcistan Rüyası partisi ise bunun iyi zamanlanmış bir siyasi tiyatro olduğunu savunuyor.

İktidar partisinin başkanı Irakli Kobakhidze, Saakaşvili'nin açlık grevine gitmesini Cumartesi günü ülkenin beş büyük kentinde yapılacak belediye başkanlığı seçimlerinin ikinci turu öncesinde "sahte bir gündem" diye niteledi.

Eski cumhurbaşkanını "sıradan bir hükümlü" diye niteleyen Kobakhidze bütün bunların bir şovdan başka bir şey olmadığını söyleyerek "Sizi temin ederim ki seçimler yapılıp geçtiğinde Saakaşvili artık gündemde olmayacak" dedi.

Bir numaralı düşman

Fakat eski cumhurbaşkanının avukatları, hükümetin Saakaşvili'yi susturmak için cezaevinin pencerelerini boyatmak, dış dünyaya mesaj iletmesini güçleştirmek gibi yöntemlerle elinden gelen her şeyi yaptığını söylüyor.

Çarşamba günü Saakaşvili'nin avukatlarından birinin Tiflis Uluslararası Havalimanı'na girmesi engellendi.

Ukraynalı avukat Evgen Gruşovets "Gürcü misafirperverliğini birinci elden deneyimlemiş oldum" dedi.

Siyaset bilimci Gia Nodia hükümetin rahatsız olduğu görüşünde ve "Mihail Saakaşvili'nin ülkede olmasının muhalefeti harekete geçirmekte önemli bir faktör olabileceğini düşünüyor ve bu etkiyi hafifletmek istiyorlar" diyor.

Mihail Saakaşvili 2013 yılında ülkeden ayrıldığından bu yana iktidardaki Gürcistan Rüyası partisi ile onun milyarder kurucusu Bidzina Ivanişvili'nin bir numaralı düşmanı oldu.

Kutuplaşan siyaset

İktidar partisinin kurucusu Ivanişvili'nin artık hükümette resmi bir görevi yok ama birçok Gürcü kendisinin hâlâ siyasette etkili olduğunu düşünüyor.

1 Ekim günü Saakaşvili'nin tutuklanışını ulusal televizyondan ilan eden Başbakan Irakli Garibaşvili, açıklamasında bu tutuklamayı partinin kurucusu Ivanişvili'ye armağan ediyor izlenimi verdi.

Nihayetinde Bidzina Ivanişvili ile Mihail Saakaşvili arasındaki rekabet on yıldır Gürcistan siyasetine damgasını vuruyor.

Saakaşvili de cezaevindeki hücresinden yakında yolladığı bir mektupta "Ivanişvili'ye sesleniyorum" diyor.

"Pencerelerimi kararttın ve mühürlettin, telefonumu kestin, beni değil mahkemeye, hastaneye göndermekten bile korkuyorsun."

Batı yanlısı reformist Saakaşvili'nin yükselişi

2003 yılında Gürcistan'ın eski Sovyet döneminden kalma yönetimine karşı Gül Devrimi diye adlandırılan hareketin liderliğini yaptığında Saakaşvili henüz 36 yaşındaydı.

2004 yılında yapılan seçimlerde oyların yüzde 96'sını alarak iktidara geldi ve örgütlü suçla mücadele, yeni bir polis gücü oluşturma ve özel sektör girişimlerinde bürokrasiyi hafifletme gibi konularda hızla reformlar başlattı.

Gürcistan ekonomisi hızla büyüdü.

Fakat 2008 yılında Gürcistan, Güney Osetya bölgesinin bağımsızlık talebini destekleyen Rusya ile giriştiği beş günlük savaşta kötü bir yenilgiye uğradı, toprak kaybetti ve çatışmalar on binlerce Gürcü'nün evlerinden göçmesine sebep oldu. Gürcistan silahlı kuvvetlerinin başkomutanı olarak Saakaşvili sorumlu tutuldu.

Hükümeti giderek otoriterleşti, eleştirel medya kanalı kapatıldı, protesto gösterileri şiddet kullanılarak dağıtıldı, iş insanlarından para talep edildi ve binlerce kişi küçük suçlardan hapse atıldı.

Suyu taşıran son damla 2012 seçimleri arifesinde sızdırılan bir video oldu. Görüntülerde cezaevindeki işkence ve taciz iddiaları işleniyordu. Gürcistan seçmeni bu oylamada net bir şekilde Saakaşvili'nin Ulusal Birlik Hareketi'ne karşı oy kullandı ve dokuz yıllık iktidarına son verdi.

Ukrayna'da yeni bir hayat

Ivanişvili'nin Gürcistan Rüyası koalisyonu Saakaşvili'yi iktidarını kötüye kullanmaktan yargılamayı vadetmişti. Fakat Saakaşvili ülkeyi terk etti ve bir süre sonra Ukrayna'nın güneyindeki Odessa bölgesinde yine reform vaatleriyle valiliğe getirildi.

Fakat hiçbir zaman Gürcistan politikasından tamamen çekilmedi. Muhalif televizyon kanallarında Ivanişvili hükümetini eleştirmeyi sürdürdü ve bir gün memleketine döneceğine söz verdi.

Siyaset bilimci Gia Nodia "Saakaşvili açık ki iktidarı seviyor, olayların merkezinde olmak istiyor" diyor. "Gürcistan'a gelme konusunda net bir karara vardı. 'Ya şimdi ya asla' dedi."

Saakaşvili'ye tutuklandıktan sonra da yeni suçlamalar getirildi. Bunlar arasında yasa dışı bir şekilde süt ürünleri yüklü bir Ukrayna kamyonuna gizlenerek Gürcistan devleti sınırlarını geçtiği iddiası da var.

Hükümet Saakaşvii'nin kısa süre içinde bırakılması ihtimali olmadığını belli etti ama hapiste olması da giderek büyüyen bir huzursuzluk yaratıyor.

Bu durum devam ettikçe, Cumartesi günkü yerel seçimlerin sonucundan bağımsız olarak, hükümetin başını ağrıtmaya devam edeceğe benziyor.