Çin Komünist Partisi'nde Seçim Heyecanı Başladı

ABD seçimleri sonuçlanırken, Çin'de iktidarı tek başına elinde tutan Çin Komünist Partisi'nde (ÇKP) kritik Kongre başladı. ÇKP'nin 80 milyonu aşkın üyesi arasından belirlenen 2 bin 309 delege, başkent Pekin'in kalbindeki Tiananmen Meydanı'ndaki Büyük Halk Saray'ında liderlik değişimi için toplandı. Açılış konuşmasını yapan Genel Sekreter Hu Jintao, dünyada ve ülkede yaşanan derin değişimlere vurgu yaparak delegeleri uyarırken, "Emsalsiz risk ve meydan okumalarla yüzleşiyoruz" dedi.

Dünyanın en büyük partisi, aşırı büyümenin doğurduğu sorunların kucağında. Devlet organları ve silahlı kuvvetleri sıkıca elinde tutan ÇKP'nin gündemi artık ekonomik büyüme değil, onun yarattığı toplumsal meseleler. Geçtiğimiz 30 yılda çift haneleri oranlarla büyüyen ekonomide hedef artık yüzde 7,5 dolayında.

ÇKP'nin meşruiyetini gün geçtikçe daha derinden kemiren yolsuzluk alarm veriyor. Parti basın organlarınca yayımlanan bir ankete göre, yolsuzluk açık ara farkla sosyal istikrara en büyük tehdit. Ankete katılanların yüzde 80'i, hükümetin kamu denetimiyle yüzleşmek zorunda olduğuna inanıyor.

SİYASAL REFORM BEKLENTİSİ

1970'lerin sonunda dünyanın en yoksul ülkeleri arasında yer alan Çin'de yaşam standartları akıl almaz hızla yükseldi. Sayıları yüz milyonlarla ölçülen orta ve üst gelirliler, küresel markaların en gözde müşterisi haline geldi. Fakat, zenginleşen halkın siyasal hak ve özgürlük talepleri de yoğunlaştı. Yeni liderliğin, bu talepleri uzunca süre görmezden gelemeyeceği belirtildi.

REFORMCULAR DIŞARDA

Mao Zedong'un onlarca yıl sürdürdüğü tek adam yönetiminin aşırılıkları, onun ölümünden sonra kolektif liderliğin benimsenmesine yol açtı. Günümüzde mutlak güç, partinin kalbini oluşturan 7 kişinin elinde. Tarihi Kongre'de, partinin kalbinde boşalacak 5 koltuk yeni sahiplerini bulacak. Koltuk yarışında muhafazakarların önde olduğu belirtilirken, reformcular bekleyiş bir sonraki Kongre'ye kalacak gibi.

UMUTLAR Xİ JİNPİNG'E BAĞLANDI

Devletin partiye tabi olduğu rejimde ülkenin en kritik koltuğu ÇKP Genel Sekreterliği. Kongre'yle birlikte, Hu Jintao bu görevi Xi Jinping'e bırakacak. Xi, Devlet Başkanlığı görevi için önümüzdeki Mart ayını bekleyecek. Dışa açık ve rahat tavırlarıyla dikkat çeken Xi, siyasi reform yanlılarının umudu. Ancak, Xi Jinping'in temel eğilimleri muğlak. Kimileri Xi'yi azılı solcu olarak tarif ederken, kimileri ise onun liberal demokrat olduğu inancında. Xi, 2022 yılına kadar oturacağı Genel Sekreterlik koltuğunda bu sorulara yanıt verecek.

BORSA YÜKSELECEK Mİ?

Borsa ve konut gibi yatırım araçlarını yakından takip eden Çinli yatırımcıların gündeminde, liderlik değişimin etkileri var. Geçmiş kongrelere ilişkin verilerse negatif. 2007 yılındaki 17'inci Kongre'de yüzde 1,4 gerileyen borsa, 1997 ve 2002 yıllarında ise haftalık yüzde 6 civarında değer kaybına uğramıştı. Hu Jintao'nun bugün açılış konuşmasını yaptığı saatlerde de, Shanghai Bileşik Endeksi'nde sert satışlarla değer kaybı yüzde 2'ye yaklaştı.

MUSLUKLAR AÇILABİLİR

Çin'de yatırım yapan yabancı şirketlerin gözü de yeni yönetim kadrolarında. Daha evvelki liderlik değişimlerinde, yeni yöneticiler ilk yıllarında harcama musluklarını açmıştı. Aynı durumun tekrarlanacağını uman yabancı şirketler, özellikle tüketim piyasasından daha fazla pay almayı arzuluyor. Ancak, toplumsal meselelerin öne çıktığı bir dönemde, ekonomik büyümenin pabucu dama atılmış görünüyor.