Çin'de Beklenen Oldu Yeni Xi Jinping

Çin'de gelecek 10 yıla yön verecek lider kadrosu belirlendi. İki bini aşkın delege tarafından seçilen 204 kişilik Merkez Komitesi, beklendiği gibi Xi Jinping'i Genel Sekreter olarak seçti. Mutlak gücü elinde tutan yedi kişilik Politbüro Daimi Komitesi üyeleri ise, başkent Pekin'deki Büyük Halk Sarayı'nda yapılan basın toplantısıyla dünyaya tanıtıldı.

Yüzlerce yerli ve yabancı basın mensubunun önüne parti hiyerarşisine uygun olarak çıkan yeni liderlerin en önünde Xi Jinping yer aldı. Mart ayında başbakanlığa geçecek Li Keqiang onu takip ederken, sıranın ardında muhafazakarlar dikkat çekti. Saray entrikalarını aratmayan çıkar çatışmalarıyla sahiplerini bulan koltuklar, sırasıyla Başbakan Yardımcısı Zhang Dejiang, Şangay parti şefi Yu Zhengsheng, Propaganda Departmanı Başkanı Liu Yunshan, Başbakan Yardımcısı Wang Qishan ve Tianjin parti şefi Zhang Gaoli'ye gitti.

İŞTE YENİ LİDER

Xi Jinping'in önünde günden güne çığ gibi büyüyen toplumsal sorunlar var. Xi'nin bu sorunları nasıl ele alacağı belirsizliğini koruyor. Ancak, Xi Jinping şimdiden hem liberallerin hem hem de aşırı solcuların umut bağladığı isim olmayı başardı. Keza, Xi kimilerine göre yeni Gorbaçov, kimilerine göreyse kızıldan daha kızıl. BABASI DEVRİMCİ Devrimci bir liderin çocuğu olarak, başkentin kalbinde dünyaya geldi. Yaşıtları açlıkla savaşırken, Pekin'in elit çevrelerinde imtiyazlı bir çocuk olarak büyüdü. Mao Zedong'un başlattığı Kültür Devrimi'nde, kendisini ülkenin ücra köşelerinden birinde köylülere hizmet ederken buldu. Xi'nin babası Xi Zhongxun, ülkeyi kasıp kavuran Kültür Devrimi'nden sonraki dönemde siyasal reform yanlıların ikonu olan Hu Yaobang'ın himayesindeydi. Siyasi elit nazarında büyük halen büyük saygı gören Hu Yaobang, henüz 1980'lerde Xi Jinping'in yolunu açtı.

TİCARET MERKEZLERİNDEN YÜKSELDİ

Gençliğinin yedi yılını kırsal kesimde geçirdikten sonra, ÇKP saflarına katılarak kariyer basamaklarına adım attı. Çin'in kıyı kesiminde yer alan Fujian ve Zhejiang gibi ihracat merkezlerinde basamakları tırmandı. Partinin ağır toplarından sivri dilli Şanghay parti sekreteri Chen Liangyu'nün ayağı yolsuzluk soruşturması sonucu kayınca, kendisini ticaret ve finans merkezi Şanghay'ın başında buldu. Aradan bir yıl bile geçmeden, 2007 yılında başkentin zirvesine iniş yaptı.

KARISI ÜNLÜ SOLİST

Ülkeyi yöneten 9 kişilik Politbüro Daimi Komitesi'ne kendi jenerasyonun en kıdemlisi olarak girdiğinde, zirve koltuğuna oturmak için tek yapması gereken düşük profil çizmek ve sivrilmemekti. Kamuoyunda daha çok devrimci bir liderin oğlu ve ülkenin en ünlü solistlerinden birinin kocası olarak tanınıyordu. Pekin Olimpiyatları'nın tüm sorumluluğu verildiğinde, yapacağı bir hata yolunu kesebilirdi. Olimpiyatların başarılı organizasyonu, Xi'nin hanesine artı olarak yazıldı.

Ancak, 2009 yılında Merkezi Askeri Komisyon'da beklentilerin aksine başkan yardımcılığına getirilmeyince, takip eden bir yıl spekülasyonlarla doldu. Eşiyle boşanmak üzere olduğu dedikoduları ortaya çıktı. Çetin geçen bir yılın ardından, generaller Xi'ye yeşil ışık yaktı. Artık, 2012 yılında ÇKP Genel Sekreterliği ve 2013 yılı Mart ayında Devlet Başkanlığı koltuklarına oturması neredeyse kesinleşmişti. İDEAL KOCA Eşi Peng Liyuan, Halkın Kurtuluş Ordusu'nun general rütbesini taşıyor. Halk şarkılarını seslendiren Peng, sesi ve güzelliğiyle yüz milyonların ekranlara kilitlendiği Yeni Yıl gecelerinin değişmez yıldızıydı. Peng, bir zamanlar gazetecilere "Onu ilk gördüğüm anda kalbim yerinden fırlayacaktı. Öyle saf ve düşünceliydi ki, ideal bir koca olacağını hemen anlamıştım" diyecekti. Kocası tepeye doğru yol aldıkça, adı giderek daha az duyulur oldu. Zamanla geri plana çekildi. Boşanıyorlar dedikoduları boş çıktı. REFORM UMUDU Bazı gözlemciler, Xi'nin Batı'ya baş kaldırmaya hazırlanan milliyetçi bir lider olduğunu öne sürüyor. Bazılarıysa, Xi'nin Batılı fikirlere açık olduğuna inanıyor. Hatta, liberallerin bazıları Xi'nin gücü ele geçirince demokratik reformları hızlandıracağı umudunu taşıyor. Kendisinden önceki liderlerin aksine, Batı'yla temas halinde olan ve yurtdışına seyahat eden Xi, iletişime açık bir lider olarak tarif ediliyor.

KARŞI DEVRİMCİ DAMGASI

Babası Xi Zhongxun, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucu liderleri arasında yer aldı. Devrimci lider, Mao Zedong'un sonu gelmeyen tasfiye kampanyalarına 1962 yılında başbakan yardımcısıyken kurban gitti. Sonraki 15 sene boyunca babasıyla birlikte oğul Xi de karşı-devrimci olarak damgalıydı. Mao'nun ölümüyle sona eren Kültür Devrimi kaosunu takip eden uyum ve istikrar döneminde baba Xi'nin itibarı iade edildi. Babası reform ve dışa açılma döneminin mimarı Deng Xiaoping'in gözdeleri arasındaydı. Reformcu efsane lider Hu Yaobang'ın yanında saf tutarak kritik reformların hayata geçmesinde rol oynadı. KAYIP KUŞAKTAN

Xi Jinping, "kayıp kuşak" olarak da adlandırılan ve gençliklerini Kültür Devrimi sırasında kırsal kesimde geçirenler arasında bulunuyor. Xi'nin yanı sıra, 2012 yılında liderliği devralacak beşinci jenerasyonun büyük çoğunluğu bu kuşaktan geliyor. Çin'in kuzeyindeki Shaanxi eyaletinin uçsuz bucaksız çorak arazilerinde yedi senesini kilden tuğla yaparak geçirdi. Daha sonra gazetecilere "büyük zorluklara katlandım" diyecekti. Fakat, zorlu yılların karakteri üzerinde derin etkiler bıraktığı düşünülüyor ve Xi'nin ayağı yere basan, mücadeleci kişiliğini şekillendirdiği ifade ediliyor.

ÇKP ÜYELİĞİ REDDEDİLDİ

Financial Times gazetesine göre, babası hapishanedeyken 10 kez ÇKP üyeliği için başvuru yaptı. Ancak, karşı-devrimci bir babanın çocuğu olarak hep reddedildi. 1974 yılında ÇKP'ye adım attı. Çin'de güç çemberi içine girişi de zorluydu. 1997 yılında 344 üyeli ÇKP Merkez Komitesi'ne en genç üyelerden biri olarak seçildi, ama en az oyu alan üye olarak listenin en sonunda Xi Jinping ismi vardı.