ABD'de polis Rodney King'i döverken çekilen görüntüleri kaydeden kamera açık artırmayla satılacak

ABD'de 1991 yılında Rodney King adlı bir siyah Amerikan vatandaşının Los Angeles'ta polis tarafından acımasızca dövülüşünü gösteren görüntüler, binlerce siyahın sokağa dökülmesine ve yer yer isyanlara dönüşen tepkilere yol açmıştı. Şimdi o tarihi görüntülerin çekildiği kamera, açık artırmayla satışa çıkarılıyor.

Los Angeles'daki Nate D Sanders Müzayede Salonu yarınki açık artırmada Sony Video8 Handycam marka kamerayı satışa sunacak.

King'in maruz kaldığı polis şiddetini George Holliday adlı kişi evinin balkonundan kaydetmişti.

Başına aldığı darbeler sonucu King'in beyni zedelenmiş ama onu döven beyaz polis memurları bir yıl sonra beraat etmişti.

Olay ABD'de siyahlar ve beyazlar arasındaki ilişkiler açısından bir dönüm noktası oluşturdu ve siyahlara karşı polis şiddetinin kamuoyunun gündeminde öne çıkmasında büyük rol oynadı.

George Holliday'ın balkonundan kamerasıyla çektiği görüntüler, hem polis şiddetinin viral olup tüm toplumca izlenmesini sağlayan ilk video kaydı olması hem de ilk "vatandaş gazetecilik" örneklerinden biri olması bakımından önemli.

Bu olaydan sonra son olarak George Floyd'un gözaltına alınırken öldürülmesi olayında da tanık olduğumuz gibi polis şiddeti sık sık cep telefonları tarafından kayda alınacak ve kamuoyunun gözü önüne serilecekti.

Müzayede salonu Holliday'in bu tarihi olayı kayda aldığı kamera için açık artırmayı 225 bin dolardan başlatacak.

Mesleği muslukçuluk olan Holliday satış öncesinde "Bu kameranın insanlara kaygı verici buldukları olayları kayda alma konusunda ilham vermesini umuyorum. Kaydetmekten korkmayın" mesajını verdi.

Kamera, Holliday tarafından otantik olduğunu doğrulayan noter tasdikli bir belge ile birlikte satılıyor.

Pilleri cihazı korumak için çıkarılan ve şu an çalışır durumda olmayan kamera gayet iyi durumda. Fakat King'in dövülüşünün kaydedildiği orijinal kaset satışa dahil değil.

Rodney King'e ne oldu?

1991'de inşaat işçisi olan King, 3 Mart günü Los Angeles'in karanlık arka sokaklarından birinde, polis tarafından hız yaptığı gerekçesiyle durdurulmuştu.

Aracını durduran dört beyaz polis King'i araçtan çekerek çıkarmış ve copla feci şekilde dövmüş, şok tabancasıyla vurmuşlardı.

Fakat polisler olayın, evinin balkonunda bulunan George Holliday tarafından kayda alındığını fark etmemişlerdi. Holliday, elindeki kaydı yerel bir televizyon kanalına verip yayınlatınca sadece ABD değil dünya kamuoyu çapında büyük bir tepki oluşmuştu.

Olaya karışan dört polis daha sonra "aşırı güç kullanma" suçlamasıyla yargılandıysa da hiçbiri ceza almadı.

Polisler hakkında olaydan bir yıl sonra verilen beraat kararları Los Angeles'ta siyahların öfkeli isyanlarının başlangıcı olmuş, 50 kişinin yaşamını yitirdiği olaylarda kentte 1 milyar dolarlık hasar da meydana geldiği açıklanmıştı.

İsyanların üçüncü gününde King televizyona çıkarak itidal çağrısı yapmıştı. Yıllar sonra bu açıklamasının hala arkasında olduğunu ve bununla hatırlanmak istediğini söylemişti.

King 2012 yılında Los Angeles Times (LA Times) gazetesine yaşadıklarıyla yüzleştiğini ancak geçmişle baş etmenin kolay olmadığını söyledi.

"Bazen bir kıskaçta hissediyorum kendimi. Bazıları bir tür kahraman gibi görüyor, bazıları benden nefret ediyor. Başıma gelenleri hak ettiğimi düşünüyorlar. Kimilerinin de yaptığım itidal çağrısıyla alay ettiklerini, barışa inanan aptalın biri olduğumu düşündüklerini duyuyorum" dedi.

Olayı kayda alan George Holliday, 2017 yılında İspanyol El Pais gazetesine verdiği mülakatta, isyanlardan aşağı yukarı bir yıl sonra bir benzin istasyonunda, daha önce hiç karşı karşıya gelmemiş olduğu King'e rastladığını anlattı.

"King bana 'Hayatımı kurtardın' dedi. Ne diyeceğimi bilemedim. El sıkıştık ve ayrıldık."

King 2012 yaşında 47 yaşında öldü. Sevgilisi onu yüzme havuzunda boğulmuş olarak bulmuştu. Ölümünün kaza olduğuna hükmedildi.

King olayının etkisi

Polisin siyahlara yönelik şiddeti nadir rastlanan bir şey değildi ama King'in dövülmesini tarihsel olarak önemli bir dönüm noktası haline getiren şey, olayın kayda alınmasıydı.

Televizyon ekranlarından bütün dünyanın izlediği korkunç polis şiddeti görüntüleri insanları şok etti ve polis teşkilatında ırkçılıkla mücadele için kapsamlı bir reforma gidilmesi çağrıları yapıldı.

Los Angeles Emniyet Müdürlüğü (LAPD) büyük ölçüde beyazlardan oluşan polis teşkilatındaki ırkçılığı gözler önüne seren King olayından sonra değişime zorlandı.

Polis memurlarının Afrika kökenli Amerikalıları "maymun" ya da "goril" diye adlandırması, polis telsizlerinden siyahları döven polislerin açık açık övünmesi sık rastlanan olaylardı.

Daha sonra ABD Dışişleri Bakanı olacak olan Warren Christopher başkanlığında, Los Angeles polis teşkilatını soruşturacak bir komisyon kuruldu.

Bu komisyon polis teşkilatı içinde beyazlar dışında farklı etnik kökenlerden memurların sayısının artırılması ve topluma odaklı bir güvenlik anlayışı ve tarzının yerleştirilmesi tavsiyelerinde bulundu.

King'in dövülüşünü gösteren video aynı zamanda yurttaş gazeteciliği çağının da öncüsü oldu. Bu olaydan sonra sık sık insanlar tanık oldukları polis şiddeti örneklerini kayda alıp paylaştı.

Bu kayıtlar aynı zamanda bu yıl dünyanın her yerinde yankılanan ırksal adalet protestolarının gerisindeki Black Lives Matter (Siyahların Hayatı Değerlidir) gibi, polis şiddeti ve ırkçılıkla mücadele hareketlerinin doğuşunun da zeminini oluşturdu.