Aydın Engin: Demokrasiyi Özgür Yurttaş Getirir! - Demokrasi Denetçileri

Demokrasi Konuşmaları çerçevesinde bu hafta çok değerli bir ismi, Gazeteci-Yazar Aydın Engin'i misafir ettik. 1980 sonrası 12 yıl yurtdışında yaşamak zorunda kalan, pek çok kez hapse girip çıkan Engin'le Türkiye demokrasisinin tıkanıklıklarını, Batı Avrupa standartlarında bir demokrasiyi neden bir türlü kuramadığımızı konuştuk. Değişen hükümetlere rağmen değişmeyen sorunlarımız, sığlıktan kurtulamayan demokrasimiz üzerine Engin'in engin tecrübe ve aktarımlarını dinledik.

Avrupa'da 1789'da başlayıp 1848'e kadar süren kanlı mücadeleler, aynı zamanda kiliseyi siyasal alanın dışına itme ve yönetimi yurttaşların devralması hedefinin bir parçasıydı. 300 yıla varan bir mücadele, "özgür yurttaş"ların demokrasiyi de doğuran mücadelesiydi. Kilise ve aristokrasiden bağımsızlaşan ve demokratik gelişimi temin eden özgür yurttaşlar, bu mücadelelerine bugün de devletten bağımsız yurttaşlar olma hedefiyle devam ediyor. Bu da demokratik bilinç ve demokrasi kültürünün derinleşmesine imkan tanıyor.

Peki bu Avrupa örneği karşısında tarihsel anlamda Türkiye'nin demokrasi tecrübesi nerede duruyor? 1908'den beri "iyi-kötü" seçimler yaparak halkın iradesini yönetime yansıtan Türkiye demokrasi fidanı neden bir türlü yetişemiyor, kökleşemiyor? Engin, bu durumun sadece kötü yöneticilere bağlanmasının yanlış olduğunu belirterek devam ediyor.

Engin, Türkiye'nin demokratikleşememesinde özgür yurttaş kanadının zayıflığıyla birlikte, Türkiye ile birlikte Asya toplumlarındaki kendine özgü bir devlet anlayışının olumsuz etkilerini belirtiyor.

"Asya Despotizmi" diye adlandırdığı bu devlet anlayışında, devlet gerek gördüğünde "kahreden", gerek gördüğünde ise "koruyan, besleyen" devlet konumunda ve hayatın tam merkezinde yer alıyor. İktidardaki isimlerin değişmesine rağmen kurumlar ve yönetim biçiminin değişmemesinin temel nedeni de bu devlet anlayışının sürekliliği.

"Anavatan"ın "Devlet Baba"sı dövme ve sevme yetkisini kendisinde doğal bir hak olarak görüyor. Daha önemlisi, halktan da olumlu kabul görüyor bu anlayış. Osmanlı döneminde bu durumun somutlaşmış göstergesi dinsel, siyasal ve ekonomik iktidarın padişahın şahsında toplanmış olmasıydı. Padişah aynı zamanda tüm mülkün de sahibiydi. Miras hakkının da tanınmadığı bu durum aynı dönemlerde Asya'nın diğer önemli devletlerinden Çin ve Kuzey Hindistan'da da benzer şekilde uygulamadaydı. Bu anlayışın doğal bir sonucu ise, sermaye birikiminin gerçekleşmesinin ve beraberinde kapitalizmin yerleşmesinin imkansız olmasıdır.

Tebaaya yönelik devlet bakışının "mülk"ten öteye geçemediği böyle bir yönetim altında yurttaşların devletten bağımsız ve özgür olması da kabul görmüyor.

Özgür Yurttaş olmayınca da, 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül gibi hadiseler karşısında sesini çıkarıp tepkisini koyacak kişiler ortaya çıkmıyor. Yurttaşların demokrasilerine sahip çıktığı, milyonlarca "denetçi"nin olmadığı bir toplumda demokrasiye yönelik saldırıların süreklilik kazanması da sıradanlaşıyor. Dolayısıyla demokrasi kültürünün yerleşememesinin asıl nedeni de ortaya çıkıyor:  Özgür Yurttaş eksikliği!

Engin, Türkiye demokrasisinin aydınlık geleceğini yurttaş cesareti ve örgütlü hareket etmekte görüyor. İskandinav ülkeleri ile Türkiye üzerinden örgütlü hareket etmeye yönelik örneklerle Türkiye'de sivil toplumun "cesaret" temelinde örgütlenmesinin gerekliliğini belirtiyor. Dolayısıyla demokratik bir gelecek için değişmesi gerekenin devleti yönetenler değil, bizzat yurttaşlar, yani biz olduğunu belirtiyor. Despotik devlet yönetim tarzının sonsuza kadar devam edemeyeceğini ilk olarak bizim algılamamız ve içselleştirmemiz gerekiyor. Gezi olayları, Çarşı gibi bağımsız hareketlerin bu yoldaki ümit verici örnekler olduğunu belirten Engin, demokrasi yolunun bir kırılmadan ziyade uzun süreçli bir dönemeç olduğunu ve kendi nesli için olmasa da, Türkiye'nin gelecek kuşakları için bu ümidini koruduğunu ifade ediyor.

Demokrasi Denetçileri olarak davetimizi kırmayıp oldukça samimi ve sıcak bir söyleşi gerçekleştiren, Türkiye gençliği için önemli tecrübelerini kaleme aldığı kitaplarını imzalama nezaketi gösteren Aydın Engin'e teşekkür ediyoruz.

- See more at: http://www.demokrasidenetcileri.org/aydin-engin-demokrasiyi-ozgur-yurtta-getirir/#sthash.xhbyNHDU.dpuf